AT form faktör anakartlar eski pclerde 1990’lara kadar kullanılan küçük ve dar anakartlardır.Bu anakartlar üzerinde paralel ve seri portlar yoktu.Bu portlar anakarta harici bir kablo ile bağlıydı.
AT anakartlarda P8 ve P9 adı verilen 2 parça güç konnektörü vardır.
ATX form faktör anakartlar ise işlemcilerdeki hızlı gelişmelere paralel olarak artan soğutma ve güç gereksinimlerini karşılamak üzere AT anakarta oranla boyutça büyümüştür.ATX anakartlarda paralel portlar,ser, portlar,usb,iee1394,ses kartı gbi portlar ve aygıtlar anakarta gömülü olarak dizayn edilmiştir.AT kasalarda klavye ve mouse giriş portları PS1 iken ,ATX’de PS2 formatına geçmiştir.AT anakartlar komut ile işletim sistemini kapatmazken,ATX anakartlar komut ile işletim sistemini kapatır.
ATX anakartlarda 20 pinlik tek güç konnektörü bulunur.
Anakart tüm bilgisayar bileşenlerinin çalışmasını sağlayan ana bileşendir.İşlemci,video kartı(Ekran kartı),Ram gibi tak-kullan donanım bileşenlerinin ve anakart üzerindeki USB,ethernet,ses-giriş çıkışları ve benzeri donanımlar anakarttan güç alırlar.Bu saydığımız donanım ve bileşenler anakarta gömülü olan Chipset tarafından destekleniyorsa çalışır.Günümüzde takibinde oldukça zorlandığımız yeni çıkan işlemci ,video kart,Ram gibi bileşenleri satın aldığımız anakartta kullanabilmek için mümkün olduğunca güncel teknolojik chipsetlere sahip anakartlar satın alınmalıdır.
Genel olarak kullanılan 3 tür anakart tipi vardır.
1) AT form faktör 2) ATX form faktör 3)BTX form faktör.
Harici veriyolları işlemcinin bilgisayardaki diğer aygıtlar ile iletişim kurmak için kullandığı veriyollarıdır.Harici veriyolları 2 bölümden oluşur.
1)Front Side Bus(FSB) 2)Back Side Bus(BSB); Front Side Bus ve Back Side Bus işlemci ve RAM’ler arasındaki karşılıklı veriyollarıdır.
FSB:(Front Side Bus)FSB anakartta yerleşiktir ve işlemci ve Ram arsındadır.FSB hızları anakartın teknolojik seviyesine göre değişir.Günümüzde 1066 Mhz hızı destekleyen işlemci ve anakartlar vardır.
2)BSB:(Back Side Bus)BSB işlemci içinde gömülüdür.Back side bus işlemci ve L2 cache önbelleği arasındaki veriyoluna BSB adı verilir.
İşlemci hesaplama yapmak için RAM içindeki verileri verileri alır ,işlemlere tabii tutar ve sonuçları tekrar belleğe yazdırır.Gerek işlemcinin RAM’den aldığı veriler gerekse işlemcinin işlediği sonuçlara ilişkin veriler RAM üzerinde 8 bitlik bloklar halinde yazdırılır.Bu 8 bitlik blogların herbiri RAM üzerinde adreslendirilir.Diğer bir deyişle bu 8 bitlik veri bloklarının herbirinin RAM üzerinde yerleri,benzetme yaparsak ,tıpkı bir ilçe içerisinde mahalle,sokak,apartman,daire numarası gibi adreslendirilmiştir.İşlemci yada başka bir aygıt RAM’deki verilere ulaşmak için bu adresleri izleyerek bulur. İşlemcinin bellekleri(RAM) adreslemekte kullandığı işlemci kısımlarına ‘bacak’ , ‘bit’ yada ‘adresleme veriyolu’ adı verilir.
Bilgisayara meraklı olanlar sürekli duymuştur.’Nedir bu 32 bit işlemci,64 Bit işlemci sorularını..’ İşte işlemcideki bu RAM içine veri adresleyen bacaklar ne kadar çok ise işlemci o kadar fazla veriyi RAM içine adresler ve bu sayıya göre işlemciler 20 bitlik,24 bitlik,32 bitlik,64 bitlik isimler almışlardır.İşlemcideki ‘pin=bit=bacak’ sayısı faktörü işlemci hızını hesaplamada birincil faktördür.
İşlemci, bilgisayar anakartı üzerindeki diğer donanım aygıtları iletişim kurmak için veriyollarını kullanır.Veriyolları diğer donanım bileşenleri gibi elektronik devrelerden oluşur.İki çeşit veriyolu vardır.
1)Address Bus(Adresleme veriyolu)2)Data Bus(Harici Veriyolları)
Arithmetic Logic Unit(ALU):İşlemve mantıksal birim işlemci içimdeki aritmetik ve mantıksal işlemlerin yapıldığı bölümdür.
İşlemci L1 cache’de aradığı veriyi bulamazsa L2 cache’e bakar.L1 cache’den daha büyük kapasiteye sahiptir.İlk nesil celeron işlemcilerde L2 cache yoktur.L2 cache bulunmayan işlemcilerde işlemci aradığı komutu yada veriyi L1 Cache’de bulamdığında RAM’lere bakar,RAM’lerin depolama kapasitesi dolmuş iseharddisik üzerindeki sanal hafızaya bakacaktır.Fakat bu süreç işlemci hızını düşürür.Bu sebeble alacağınız Pc’lerin mümkün olduğunca yeni ve eğer bütçeniz uygunsa L1 ve L2 Cache’lerin yüksek kapasiteli işlemciler seçmeniz ve RAM’lerinizi (4-8-16Gb gib) yüksek tutmanız tavsiye edilir.
İşlemci içerisinde gömülü belleklerdir.Çalışan herhangi bir programa ait verilerin işlemcide depolandığı ilk yerdir.İşlemci program ile ilgili bir hesaplama yaparken ilk başvurduğu bellek L1 Cache’dir.L1 cache büyükse ve hızlıysa işlem hızıda o ölçüde artar.
İşlemcide uzun hesaplamalarda kullanılan sayıların ve hesaplamaların kayıt altına alındığı kitaplıklardır.